Tepreş - Ismail Ziyaeddin

Tepreş
Ismail Ziyaeddin


Hawa aruw! Kok masmawı!

Murfatlar’nıñ yeşíl tawı
Bugun kop musapír bekliy;
Kelgenlerní bek aybetliy.

Pítmiy kelgenlerníñ artı;
Erkek-kadın, caşı qartı,
Alem cawa ta’ sabadan,
Er koyden, er kasabadan…

Atlarıman şalım satıp
Uzaqtan kamşı patlatıp,
Arabalar, qatolaylar,
Cuwurtıp kelíp toqtaylar

Parlay qatranlı qamıtlar!
Kopírgen awuzlı atlar
Bírbírsín koríp qíşniyler,
Awuzlıqların tíşliyler.

Arabadan atlap tuşíp,
Qızlar aytalar kuluşíp:
“Şukur cettík awdarılmay,
Bír qorqtım, bílseñ canım ay!”

Cañı kelgenlerní emen,
“Qaysı koyden, kímler eken
Bar m-eken tanış-bílgenler”
Dep, sara erten kelgenler…

Erkez tanış-qısım qaray
“Falan koy qayda?” dep soray
Taba kısım-aqrabasın,
Anda tarta arabasın.

Gara'da deseñ, ertenden
Berí kelgen erbír tren'den
Kasabalılar quyula…
Tepreş ekení tuyula!

Allegím soyları ele,
Otomobil tutup kele
Koylí atıman qopaysa,
Da bonı bíle, aysa!

Quşluk vaqtında taw toldı
Erkez yerín tabıp boldı;
Erbír terekníñ kolgesí
Bír qorantanıñ bölgesí

Pítken soñra koríşmeler
Qoş-keldí, qol obíşmeler,
Caşlar gezmege keteler
Qartlar qalıp siyreteler.

Bala-şaga deseñ ep şay
Üyken bayram kuní yaşay;
Cuwurşalar oynaşalar
Qımırsqaday qaynaşalar…

Yeşíl taw ta’ bek yeşerdí!
En guzel kílímín serdí;
Şeşekler de kozín aşa,
Bonday kop halk koríp şaşa!

Kiyímlerde türlí renkler
Şeşeklerínkíne denkler:
Allı, yeşíllí m-ístiysın
Menewşe morı mı diysin,

Sarı, pembe, mawı, biyaz…
Epsín saymaga soz bek az!
Tılsımlı ipekten derler,
Onday íşlengen anterler.

Kostergen er kız unerín!
Boş keşírmegen künlerín
Ozlerí dülber mí dulber,
Sanke aşqan bírer guller;

Geníş eteklí kaftanlar,
Caltırawuk qılaptanlar
Sırma tellí başortuler…
Canım, aynıñ ondortíler!

Qadar da şenlík bar ke,
Bír masal dünyası sanke!
Kulumsíriy kokte kuneş da anlay:
Bugun tepreş!

Caşlar salıncak quralar,
Qızlar tízílşíp turalar,
“Aydí endí sıra mením!
Yetmiy mí şo beklegením?!”

Başqaları top oynaylar,
Yorılmaylar, toymaylar.
Bír talayı deseñ şıñlay
Eşítkenler toqtap tıñlay

Ana, bír de dawul-zurna
“Şıq ortaga qarap turma!”
O, ekí kere ayttırmay
Şıga sırasın aldırtmay.

“Ama tartılıñız bíraz,
Bo tar yerde oyın bolmaz!”
Alem tartıla, iteşe,
Dawul sesí qulaq teşe!

Ortada yer yasalganman
“Anadan oksíz kalganman”
Dep başlay o awur soyın,
Soñra kele cengíl oyın.

Pítmiy endí o’ñ arqası…
Cuwurup şıga başqası,
Qollarını koteregoya…
Oynaylar bír toya toya

Yetmíş beşlík Ümer akay
Yerínde raat turalmay.
Qart bolsa da o da coştı
Barıp caşlarga baş qoştı!

Ayşe’ttay onı şaqıra “Alcıdıñ mı?” dep baqıra,
“Caş-cawkanıñ arasında
Saga ne bar?
Otır mında!”

Üyle vaqtı boldı endí
Alay kalk aşqa beslendí.
Sofra bezlerí cayıla,
Tabaq, pílcanlar sayıla.

Caşlar oyından bıqmaylar,
Sípraga eş aşıqmaylar;
Onlarnı ta’ kíşkeneler
Ketíp şaqırıp keleler.

Kun-evelden azírlengen
Şıpman tolı zembíllerden
Şıgaralar apaqaylar,
Maylı maylı qalaqaylar!

Cantıq, kírde, sarburmalar,
Kobeteler, qawurmalar,
Qızargan tawuqlar…bol-bol,
Aşap pítírecek sen bol!

Aştan soñra qave de bar,
Tíryakiy bolatan qartlar;
Etmiy bolmazlar adetín:
Bírer qave, bírer letín!

Kop qalmadı kun batmaga,
Alem başladı qaytmaga;
Caşlar ístemese bíle,
Arabalar ep cegíle.

Tamam şímdí qaytacaqta,
“Sawlıqman qal” aytacaqta
Ta’ bek pítmiy tatlı sozler,
Yaşara bírtaqım kozler.

Bar ama er şiyníñ sonı!
Caşlar anlamaylar bonı:
Íster kop otır, íster az,
Maabetke toyım bolmaz…

Bírbírsíne qomşı koyler
Sıra sıra tízíleler,
Sawlıq aytıp oñga solga
Barabar şıgalar colga.

“- Sawlıqman qal Acíkerím!
Sawlıqman bar, cancígerím!
Endí kunlerímíz cetse,
Kelecekke, qısmet etse!”…

Ehe, törem, kelecekke,
Alla bílír qaş şeşekke
Dewlet quşı kelíp qonar!
Cawşılarıñ ne íşí bar?

Bugun ayrı arabaman
Kelgen qaş kız, qaş delíkan
Belkí senege kím bílír,
Bír araba cegíp kelír.